Treść

W dniu 28 listopada 2016 roku w Zespole Szkół im. St. Konarskiego w Starej Wsi II odbyło się kolejne spotkanie  z cyklu Biblioteczne Spotkania z Przeszłością, podczas którego Robert Kowalski - Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Nowym Targu zaprezentował książkę pt. „W służbie Rzeczypospolitej. Dzieje wojen i wojskowości w badaniach regionalnych” oraz Tomasz Woźny przeprowadził wykład zatytułowany „Bitwa pod Limanową i Łapanowem … głos w dyskusji z perspektywy stu lat”.

Jacenty Musiał - dyrektor Gminnej Biblioteki w Starej Wsi przywitał wszystkich gości wśród, których byli: dyrektor ZS im. St. Konarskiego w Starej Wsi II - Marek Twaróg, Marzena Banach - bibliotekarka z tej szkoły, Maria Młynarczyk - nauczycielka, prowadząca kółko historyczne w Zespole Szkół w Starej Wsi II, nauczyciele Halina Stanisławczyk, Wiesława Boruta, Marzena Piórkowska, Jolanta Ciągło oraz 24 osobowa grupa młodzieży z partnerskiej Gminnej Biblioteki Publicznej w Kamienicy, współpracującej z naszą biblioteką w Starej Wsi od wielu lat. Kamienicka młodzież przybyła na spotkanie z kierownikiem biblioteki publicznej - Marią Winkiewicz oraz Iwoną Dominik i Janem Chlipałą - prowadzącymi szkolne kółko historyczno - turystyczne.

- Dla nas Limanowian spotkanie to ma szczególne znaczenie. Gdyż na Ziemi Limanowskiej są wspaniałe patriotyczne tradycje, tu na Jabłońcu i Golcowie rozgrywały się jedne z najcięższych bitew w okresie I wojny światowej decydujących o losach przyszłej wolnej Polski. Bowiem Polska i Polacy o jakich śniły i marzyły całe pokolenia żyjące w jarzmie ponad 120 letniej zaborczej niewoli, ziściły się. O tych ludziach walczących nie tylko w Legionach Piłsudskiego, wojskach austro-węgierskich, niemieckich czy nawet armii rosyjskiej nie możemy zapomnieć. Trzeba im oddać hołd i szacunek. Ma to szczególne znaczenie dla nas Polaków - zwłaszcza dzisiaj w zjednoczonej Europie w zachowaniu naszej narodowej tożsamości i szacunku do poległych żołnierzy.  Wciąż musimy pamiętać słowa św. Jana Pawła II „Wolność nie jest nam dana na zawsze, o nią trzeba się troszczyć i zabiegać” - powiedział Jacenty Musiał.

Dyrektor zespołu szkół Marek Twaróg witając uczestników mówił, że to nie jest przypadek, że dzisiejsze spotkanie odbywa się na Starej Wsi Woli, gdyż na Jabłońcu i Golcowie, które znajdują się niedaleko szkoły rozgrywały się bitwy w 1914 roku, o czym świadczą cmentarze wojenne potwierdzające ogromny bój wojsk austro-węgierskich z armia rosyjską. Wspominał, że w tej szkole w 100 rocznice bitwy pod Jabłońcem odbywała się gminna uroczystość na okoliczność czego przed szkołą umieszczony został kamienny obelisk.

Młodzież z Zespołu Szkół: Klaudia Hebda, Anna Hybel, Brygida Włodarczyk, Natalia Kędroń, Karolina Syktus przygotowała bogaty montaż słowno muzyczny podkreślający patriotyczny charakter uroczystości.

W pierwszej części spotkania Robert Kowalski zaprezentował publikację naukową pt.  „W służbie Rzeczypospolitej. Dzieje wojen i wojskowości w badaniach regionalnych” wydaną w bieżącym roku nakładem Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu pod jego redakcją. Recenzję monografii przygotowała prof. nadzwyczajna dr hab. Jolanta A. Daszyńska z Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego.

Robert Kowalski reasumując książkę mówił, że jest ona cennym zbiorem badań regionalnych, niekiedy o uniwersalnym charakterze. Ma walory edukacyjne i patriotyczne. Poprzez pryzmat wojen i walk ukazuje historię „Małej Ojczyzny”.

W drugiej części uczestnicy spotkania wysłuchali wykładu Tomasza Woźnego zatytułowanego „Bitwa pod Limanową i Łapanowem… głos w dyskusji z perspektywy stu lat”.

Prelegent mówił, że bitwa pod Limanową i Łapanowem, która rozegrała się w dniach od 2 do 12 grudnia 1914r., była jednym z najważniejszych starć wielkiej wojny, stoczonych na ziemiach dzisiejszej Polski.

Siły austro-węgierskie odepchnęły rosyjską 3. Armię z rejonu na południe od Krakowa, a ponadto 8. Armia rosyjska, nacierająca przez Karpaty w kierunku Niziny Węgierskiej, musiała wycofać się z uwagi na niebezpieczeństwo okrążenia. Zwycięstwo w bitwie zwykle uważa się za samodzielny sukces armii austro-węgierskiej, tymczasem byłoby ono niemożliwe bez niemieckiej pomocy - na początku walk niemiecka 47. Dywizja stanowiła prawie 40 % sił, użytych do ataku z rejonu Dobrej i Tymbarku w kierunku północnym (XIV Korpus). Najbardziej znanym epizodem bitwy są boje węgierskich huzarów o wzgórze Jabłoniec nad Limanową. Również bardzo zacięte i krwawe były walki na południe od Bochni, w rejonie Żegociny, Sobolowa i Leszczyny. O austro-węgierskim zwycięstwie ostatecznie przesądził manewr 3. Armii, która wychodząc z rejonu Bardejova przekroczyła przełęcze karpackie i zagroziła oskrzydleniem wojsk rosyjskich. Bitwa pod Limanową i Łapanowem razem z wcześniejszymi bitwami pod Łodzią i Krakowem ostatecznie zatrzymała rosyjski „walec parowy”. Naczelne dowództwo rosyjskie nigdy już nie próbowało ofensywy w kierunku zachodnim, a w kolejnych miesiącach ciężar walk w Galicji przesunął się w Karpaty. Warto też zaznaczyć, że poza wspomnianymi węgierskimi huzarami, najczęściej kojarzonymi z omawianą bitwą, w bitwie limanowskiej walczyli żołnierze z niemal wszystkich krajów Austro-Węgier.

Historyczno patriotyczne spotkanie należy uznać za bardzo udane, w którym wzięła udział młodzież z kółek historycznych z gminy Kamienica i Limanowa, żywo interesująca się historią. Należą się słowa uznania i podziękowania dla panów Roberta Kowalskiego i Tomasza Woźnego za wygłoszenie referatów, za które nie pobrali żadnego honorarium.  

Organizatorami spotkania byli Gminna  Biblioteka Publiczna w Starej Wsi, Zespół Szkół im. St. Konarskiego w Starej Wsi II oraz Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Nowym Targu.